2,825 Peritonsillar abscess (quinsy, quinsey)

ชาย 30 ปี ปวดในช่องปากด้านขวา กลืนลำบาก อ้าปากลำบาก 3 วัน จะให้การวินิจฉัยอะไรและให้การรักษาอย่างไร?

ขอขอบคุณสำหรับความคิดเห็นเพื่อการเรียนรู้ครับ

ภาพนี้เป็นช่วงที่ผู้ป่วยดีขึ้นบ้างแล้ว อาการปวดลดลง อ้าปากได้กว้างขึ้น เริ่มพูดและรับประทานได้แล้วจึงสามารถถ่ายรูปได้

ซึ่งจากข้อมูลและการตรวจตั้งแต่แรกทำให้คิดถึง peritonsillar abscess หรืออาจเรียกว่า (quinsy, quinsey) ทางด้านขวา โดยประวัติและการตรวจร่างกายมักจะสามารถให้การวินิจฉัยได้ แต่บางครั้งอาจจะใช้เครื่องมือในการช่วยวินิจฉัยได้ เช่น การใช้อัลตร้าซาวนด์ โดยอาจวางหัวตรวจที่ตำแหน่ง submandibular gland หรือการตรวจในช่องปากโดยให้ผู้ป่วยนั่ง แล้วใช้ tongue blade กดที่ลิ้นไว้ ใช้หัวตรวจวางที่รอยโรคซึ่งอาจจะพบ echo-free cavity with an irregular, well-defined circumference แต่การที่ผู้ป่วยอ้าปากได้น้อย (มี trimus) อาจจะเกิดข้อจำกัดในการตรวจ

การวินิจฉัยแยกโรคได้แก่

-Peritonsillar cellulitis

-Cervical adenitis

-Tonsillar abscess

-Dental infections

-Salivary gland infection

เป็นต้น

การรักษา อาจจะใช้การทำ needle aspiration, incision and drainage, และการทำ tonsillectomy

โดยยากลุ่ม pennicillin เป็นยาทางเลือกหลักในการรักษา แต่กรณีที่เป็นเชื้อ beta-lactamase-producing organisms อาจพิจารณายาเป็น clindamycin, second หรือ third-generation หรือถ้าใช้ pennicillin แล้วไม่ตอบสนองอาจเพิ่ม metronidazole ระหว่างรอผลการเพาะเชื้อและการตอบสนองของยา และชนิดของยาปฏิชีวนะยังขึ้นอยู่กับการย้อมเชื้อสีแกรม, การเพาะเชื้อด้วย

ส่วนผู้ที่ร่วมตอบแสดงความเห็นบอกว่าเป็น deep neck infections ซึ่งก็ถือว่า peritonsillar abscess เป็นการติดเชื้อของโพรงส่วนลึกของคอ (deep neck infections) เช่นกันครับ โดย deep neck infections เป็นการอักเสบติดเชื้อที่บริเวณศรีษะและคอซึ่งเกิดขึ้นภายในโพรงที่เกิดจากเยื้อพังผืดส่วนลึกของคอ (deep cervical fascia) เยื่อพังผืดดังกล่าวห่อหุ้มอวัยวะต่างๆ บริเวณคอ ได้แก่ กล้ามเนื้อในบริเวณลำคอ กล่องเสียง หลอดลม หลอดอาหาร ต่อมต่างๆ รวมถึง เส้นประสาท และหลอดเลือด โดยที่การติดเชื้อของโพรงลึกส่วนคอสามารถแบ่งย่อยเป็นโพรง (spaces) ต่างๆ ตามตำแหน่งทางกายวิภาค ได้แก่ superficial space, retropharyngeal space, danger space, prevertebral space, vascular space, submandibular space, parapharyngeal space, peritonsillar space, masticator and temporal space, parotid space เป็นต้น

Ref: http://www.aafp.org/afp/2002/0101/p93.html#afp20020101p93-t3

http://www.errama.com/system/spaw2/uploads/files/Emergencyindeepneckinfection.pdf