641. Giardia lamblia cyst

ชาย 30 ปีตรวจสุขภาพ ตรวจอุจจาระพบลักษณะดังนี้จำนวนมาก วินิจฉัยอะไร ต้องให้การรักษาหรือไม่ (ไม่มีอาการผิดปกติ)

ภาพจาก web เนื่องจากถ่ายเองได้ไม่ชัด

พบเป็น Giardia lamblia cyst โดยระยะซิสต์มีลักษณะเป็นรูปไข่ ขนาดกว้าง 7-10 ไมโครเมตร และยาว 8-12 ไม่มีแฟลกเจลลัมอิสระซิสต์อ่อนมีนิวเคลียส 2 ก้อน แต่ซิสต์แก่ซึ่งเป็นระยะติดต่อจะมีนิวเคลียส 4 ก้อน

เป็นการติดเชื้อโปรโตซัวที่ลำไส้เล็กส่วนต้น ปกติมักจะไม่แสดงอาการ แต่อาจมีส่วนสัมพันธ์กับการเกิดอาการที่ลำไส้ เช่น ท้องเสียเรื้อรัง อุจจาระมีไขมันมากผิดปกติ ปวดเกร็งท้อง จุกแน่นบริเวณลิ้นปี่ อุจจาระมีสีซีดและเป็นมัน อ่อนเพลียและน้ำหนักลด และอาจเกิดความผิดปกติของขบวนการดูดซึมไขมัน โดยปรกติจะไม่มีการทำลายเยื่อบุลำไส้ แต่ในบางครั้งโปรโตซัวระยะ trophozoite อาจมีการลุกล้ำเข้าไปในท่อน้ำดีหรือท่อตับอ่อน และทำให้เกิดการอักเสบ การทำลายเยื่อบุผนังลำไส้เล็กส่วนต้นและส่วนกลางซึ่งพบได้ในรายที่มีการติดเชื้ออย่างรุนแรง การวินิจฉัยโรคทำได้โดยการตรวจหาเชื้อระยะ cyst หรือระยะ trophozoite ในอุจจาระ (ต้องทำการตรวจซ้ำอย่างน้อย 3 ครั้ง ก่อนที่จะสรุปผลว่าเป็นลบ) หรือตรวจหา trophozoite โดยการเจาะเอาของเหลวในลำไส้เล็กส่วนต้น หรือจากการตัดชิ้นเนื้อที่เยื่อบุผนังลำไส้เล็กมาตรวจ ซึ่งการตรวจวิธีหลังสุดนี้มีความน่าเชื่อถือมากกว่าในกรณีที่ผลของการตรวจอุจจาระไม่ชัดเจน แต่ก็ไม่ค่อยมีความจำเป็นมากนัก การติดเชื้อ Giardia นี้ โดยปรกติมักจะไม่แสดงอาการ ดังนั้น การพบเชื้อ G. lamblia ในอุจจาระหรือลำไส้ จึงไม่สามารถบอกได้ว่าเชื้อ Giarrdia จะเป็นสาเหตุของการป่วยเสมอไป

การรักษา : ยาที่แนะนำให้ใช้ คือ metronidazole และ tinidazole (ในสหรัฐอเมริกายังไม่อนุญาตให้ใช้) ยาที่สามารถเลือกใช้เป็นอันดับรอง คือ quinacrine ส่วน furazolidone เหมาะสำหรับใช้ในเด็กทารกและเด็กเล็ก การกลับเป็นโรคใหม่อาจพบได้ในยาบางชนิด

รูป G.lamblia ระยะ cystย้อมด้วยสี trichromeเห็นผนังของ cyst แยกจากส่วน cytoplasm ได้ชัดเจนมีนิวเคลียส 4 อัน aonemeเป็นเส้นผ่านตามยาวของcyst ติดสีน้ำเงิน และ median bodyเป็นเส้นโค้งติดสีน้ำเงิน

http://www.ncbi.nlm.nih.gov/bookshelf/br.fcgi?book=mmed&part=A4202
http://www.tm.mahidol.ac.th/tmho/amoeba.htm
http://www.med.cmu.ac.th/dept/parasite/public/Giardiasis.htm
http://thaigcd.ddc.moph.go.th/giardiasis.html