474. ชาย 42 ปี Pulmonary TB, รับประทานยา TB 1 สัปดาห์ มีผื่นคันขึ้นทั่วร่างกาย

ชาย 42 ปี Pulmonary TB, รับประทานยา TB [CAT1] 1 สัปดาห์ มีผื่นคันขึ้นทั่วร่างกาย, ใครจะช่วยบรรยายรอยโรค, ยาใดบ้างที่ทำให้เกิดและเกิดมากน้อยอย่างไร จะให้การดูแลรักษาอย่างไร

ผื่นเป็นลักษณะ Generalize erythematous maculo-papular rash

ยาทุกตัวที่ใช้รักษาวัณโรคทำให้เกิดผื่นได้ ซึ่งถ้าเป็นไม่มาก แค่ผื่นคันเล็กน้อย บริเวณไม่กว้างอาจให้การรักษาตามอาการ เช่นให้ยากลุ่ม antihistamines และยังคงสามารถใช้ยาต่อได้ แต่ถ้าเป็นผื่นแดงทั่วทั้งตัวโดยเฉพาะถ้ามีไข้ และหรือมีรอยโรคที่ mucous membrane ควรหยุดยาทุกตัวซึ่งถ้าผู้ป่วยเป็นวัณโรคที่รุนแรงควรจะเปลี่ยนมาใช้ยาใหม่สามตัว ได้แก่ ยากลุ่ม aminoglycoside ร่วมกับยารับประทานอีกสองตัว

เมื่อผื่นดีขึ้นให้เริ่มยาใหม่ โดยเริ่มจาก
Rifampicin ก่อนเพราะเป็นยาที่ทำให้เกิดผื่นน้อยที่สุดและเป็นตัวที่มีความสำคัญที่สุด ตามด้วย INH ส่วนตัวต่อมาอาจเป็น ETM หรือ PZA ก็ได้ ถ้ากลับมามีผื่นให้สงสัยยาตัวที่ใส่เข้าไปล่าสุดและให้หยุดยาตัวนั้น แต่ถ้าไม่เกิดผื่นให้ใช้ยา 3 ตัวแรก ยกเว้นแต่ว่าผื่นที่เกิดนั้นเป็นแค่เล็กน้อยหรือมีความจำเป็นต้องใช้ยาตัวที่ 4

เพิ่มเติม: ผู้ป่วยที่ไม่ควรให้ยากลับเข้าไปใหม่ได้แก่กรณีผู้ป่วยมีอาการทางผิวหนังอย่างรุนแรง เช่น Stevens-Johnson syndrome หรือ toxic epidermal necrolysis (TEN) หรือมีภาวะ anaphylaxis เกิดขึ้น หรือ มีผื่นร่วมกับมีอาการหน้าบวม

http://www.cdc.gov/mmwr/preview/mmwrhtml/rr5211a1.htm

http://www.srisangworn.go.th/depart/pharmacy/download/ADR%20management%20guideline%5B1%5D.pdf